In de krant: Wisseling van de wacht

Dubbelinterview Leidsdagblad

Wisseling van de wacht bij snel groeiende StichtingDe Binnenvest in Leiden. ’Als je in de opvangterechtkomt, ben je echt alles kwijt: ook jezelf’
Michelle Broer 15-07-25, 19:00

LEIDEN Twaalf jaar lang stond directeur-bestuurder Emmy Klooster aan het roervan Stichting De Binnenvest in Leiden. Ze zag het aantal dakloze mensentoenemen en de Leidse organisatie razendsnel groeien. Begin deze maand droegKlooster het stokje over aan haar opvolger Marjan Sterenborg.

Als nieuwe directeur krijgt ze een behoorlijke verantwoordelijkheid op haar schouders: DeBinnenvest is een grote stichting met een belangrijke regionale functie. In heel HollandRijnland heeft de organisatie plekken voor maatschappelijke opvang en wonen metondersteuning (in bijvoorbeeld scheve huisjes).

Door opvang in combinatie met ambulante begeleiding speelt De Binnenvest een grote rol in de bestrijding van dak- en thuisloosheid. ,,Het aantal dakloze mensen is nog steeds aan het stijgen.’’ Ook het aantal cliënten van de stichting - waaronder zij die inmiddels wél een eigen woning hebben - neemt toe. ,,Afgelopen jaar hebben we 1800 cliënten gehad’’, benadrukt Klooster.

Professionalisering

,,Twaalf jaar geleden was dat wel anders.’’ Sterenborg draait haar stoel een stukje naar links en luistert aandachtig terwijl Klooster terugblikt. ,,Toen ik begon, was De Binnenvest een kleine organisatie met ongeveer honderd medewerkers.’’

En het aantal cliënten dat de stichting destijds had? ,,Ja, dat is een beetje gek’’, vertelt Klooster. ,,In die tijd werd er niet zozeer in cliënten gedacht. Er werd veel meer geteld in ’nachten doorgebracht in de opvang’ en ’uren begeleiding die dan besteed waren’.’’

Van stabiliteit en bestendigheid was in 2013 weinig sprake. ,,Volgens mij heb ik wel een jaar rondgekeken voordat ik ideeën kreeg over hoe het anders zou kunnen’’, blikt Klooster terug. ,,Daar ben ik ook bang voor’’, zegt Sterenborg lachend. ,,Neem er maar gewoon een jaar voor’’, stelt Klooster gerust.

In haar eerste twaalf maanden zag Klooster dat er nauwelijks procedures en richtlijnenwaren. ,,Ik heb me in het begin heel veel met de operatie moeten bemoeien.’’

Vanaf 2014 maakte De Binnenvest een enorme professionaliseringsslag. ,,Dat wil nietzeggen dat er nu niets meer verbeterbaar is, maar het is wel een solide organisatie. We zijneigenlijk met honderd procent gegroeid. Zowel in omzet als in aantal medewerkers.’’

Decentralisatie

De Binnenvest heeft altijd een regionale functie gehad, maar was in eerste instantie vooralin Leiden werkzaam. ,,Toen ik begon, moesten dakloze inwoners uit heel Holland Rijnlandallemaal naar Leiden komen.’’

Dat kan beter, dacht de kersverse directeur. ,,Vanaf 2018 zijn de veranderingen echt heelsnel gegaan.’’ De stichting kreeg woningen en voorzieningen in elke gemeente. ,,Datbetekent dat ze dicht bij de plek waar ze altijd gewoond hebben kunnen blijven, waar ze debewoners en de haarvaten van de stad kennen.’’

Het netwerk van de stichting groeide enorm. ,,We kregen in elke gemeente te maken metnieuwe partners.’’ Sterenborg onderschrijft het belang van die samenwerkingen: ,,Je hebteen gezamenlijke verantwoordelijkheid. De Binnenvest kan dakloosheid natuurlijk nietalleen aanpakken.’’ Gemeentes moeten zich volgens Sterenborg inzetten voor hun meest kwetsbare burgers en woningcorporaties moeten meer bouwen. ,,Want dat blijft het allergrootste probleem natuurlijk: er zijn geen woningen.’’

Wonen Eerst

De nieuwe directeur ziet daar dan ook prioriteit. ,,Het belangrijkste is dat er voor iedereen een plek is. Want als je in een woning zit, kan je beter en sneller herstellen. In de opvang is het gewoon hartstikke onrustig.’’ Klooster vult aan: ,,Als je in de opvang terechtkomt, ben je echt alles kwijt: ook jezelf.’’ Daarom wil De Binnenvest in de toekomst alleen in uitzonderlijke situaties een beroep doen op de opvang. ,,Als je dakloos wordt, moet je zo snel mogelijk naar een woning begeleid worden.’’

’Wonen Eerst’, een principe dat onder de Engelse term ’Housing First’ al sinds 2006 in een aantal Nederlandse gemeenten wordt toegepast, is daarom een belangrijk speerpunt van de organisatie. Uitgangspunt is dat een eigen woning het startpunt is op weg naar herstel en niet iets wat iemand eerst moet verdienen.

,,Door ’Wonen Eerst’ uit te voeren, willen we voorkomen dat iemand te lang in een onzekere opvangsituatie zit’’, legt Klooster uit. De focus ligt in eerste instantie op gezinnen en jongeren. ,,We zien dat het aantal jongeren dat dakloos is heel sterk groeit. Vaak hebben ze in de jeugdzorg gezeten, maar kunnen ze niet terug naar huis. Het is voor hen zo ontzettend belangrijk dat ze een eigen plek krijgen en dáár begeleid worden naar zelfstandig leven.’’

De stichting is nog in gesprek met gemeenten over de vorm en heeft al afspraken gemaakt met woningcorporaties. Sterenborg zal de draad gelijk oppakken. ,,Dit jaar zullen we nog gaan experimenteren in Leiden en de Duin- en Bollenstreek.’’

Energiepark

Er zijn meer grote ontwikkelingen waarvan Klooster de afronding als directeur niet zalmeemaken. Zo is er de bouw van de compleet nieuwe buurt ’Energiepark’ op de plek waarnu de regionale opvang is gevestigd. Naast tientallen woningen wordt er een nieuw gebouwvoor de opvang van dakloze mensen neergezet. Naar verwachting is het project in 2028klaar.

,,Het is een traag proces’’, zucht Klooster. ,,Veel organisaties moeten mee kunnen praten en alles moet bij elkaar passen.’’ De rol van De Binnenvest in de ontwikkeling van de nieuwbouw is ingewikkeld. ,,Het is niet definitief dat De Binnenvest de begeleiding van cliënten in deze opvang op zal pakken. Wij kunnen dus ook niet als enige iets zeggen over de inrichting van het nieuwe gebouw.’’

Sterenborg zal zich er vooral op behoeden dat er niet vóór de stichting besloten wordt. ,,Ikzal vooral aan tafel blijven zitten en me ermee bemoeien. Om ervoor te zorgen dat de nieuwbouw past bij wat de cliënten die er zullen verblijven nodig hebben.’’

Aan het Maansteenpad in Leiden werd in maart 2024 een speciale opvanglocatie voor dakloze jongeren geopend. Of deze opvang uiteindelijk een plek zal krijgen in denieuwbouw, ligt ook nog niet vast. Klooster heeft hoop in de effectiviteit van ’WonenEerst’. ,,Als uit de proef blijkt dat ’Wonen Eerst’ in de plaats zou kunnen komen van hetMaansteenpad, heeft dat natuurlijk de voorkeur.’’

GHB-problematiek

De afgezwaaide directeur wil nog één punt op de agenda zetten. ,,Misschien moeten we hetnog even hebben over GHB’’, zegt ze resoluut. In de laatste paar jaar heeft zij het GHB-gebruik zien toenemen. ,,GHB is een beetje typisch voor deze regio.’’ Het middel isgoedkoop en wordt vaak thuis gemaakt. ,,Het is een hele nare drug waar gebruikers echtgoed ziek van zijn als ze dat niet op de juiste manier gedoseerd en op het juiste tempokunnen gebruiken.’’

Met de gemeente heeft De Binnenvest afgesproken GHB-gebruikers op te vangen. Mits hetniet te onveilig wordt. ,,Maar dat betekent dat we altijd wel een aantal GHB-gebruikers inde regionale opvang hebben. Terwijl dit natuurlijk niet de ideale plek is.’’

Op het gebied van zorg voor GHB-gebruikers valt volgens Klooster nog veel te winnen. ,,Elk afkickcentrum in Zuid-Holland zegt: ’nee, wij willen geen GHB’ers’.’’ Klooster verwijst naar een onderzoek van het Trimbos-instituut naar GHB-problematiek in HollandRijnland.

,,Zij bevelen aan om een specifieke plek in te richten voor GHB-gebruikers. Wat je zou willen is dat je met verslaafden kunt werken op een manier dat er motivatie kan gaan ontstaan om af te kicken.’’ Onder leiding van Sterenborg zal De Binnenvest meewerken aande uitwerking van een plan.

Docent Engels

Als haar CV een voorbode is, zal Sterenborg goed in de schoenen van haar voorganger passen. Als voormalig directeur van onder andere het Haags Werkbedrijf is ze thuis in het sociale vakgebied. Maar de profielen van de directeuren hebben nog een andere overeenkomst. ,,Tijdens ons kennismakingsgesprek kwamen we er achter dat we allebeidocent Engels zijn geweest’’, vertelt Sterenborg.

Voor Klooster is de cirkel dan ook straks rond. Na een korte pauze wil ze haar pensioen inrichten door terug te keren naar het onderwijs. Daarnaast gaat de oud-directeur aan de slag in een gevangenis, als lid van de Commissie van Toezicht. Kortom: van stilzitten zal weinig komen.

Het is overduidelijk dat het voor Klooster moeilijk wordt om afscheid te nemen vanStichting De Binnenvest. Het lot van dak- en thuisloze mensen gaat haar nog altijd aan het hart. ,,Deze doelgroep heeft zo’n enorme aantrekkingskracht.’’

Toen ze twaalf jaar geleden een advertentie voor de functie in de krant zag staan, twijfel deze geen seconde. ,,Ik dacht gelijk: dit is mijn volgende baan. Ik heb niet meer verder gezocht.’’ Sterenborg knikt: ,,Ik had precies hetzelfde.’’